Jean Leclercq OSB, Humanista Eremita. Błogosławiony Paweł Giustiniani (1476–1528), tłum. z j. fr. Elwira Buszewicz, Kraków 2014.
Przypuszczalnie dla większości czytelników, być może nawet zainteresowanych monastyczną historią i duchowością, tytułowy bohater – Paweł Giustiniani – wydawać się będzie postacią bardzo tajemniczą i raczej nieznaną.A przecież dzieło, które zapoczątkował, czyli odnowa kamedulskich klasztorów, a ostatecznie utworzenie samodzielnej kongregacji łączącej zreformowane i nowozałożone eremy, już kilkadziesiąt lat po jego śmierci na trwałe złączyło się z dziejami i kulturą Polski. W 1603 roku przybyli do Krakowa trzej pierwsi uczniowie Giustinianiego przygotowując nową fundację – erem Srebrnej Góry na Bielanach pod Krakowem. Niedługo po krakowskiej fundacji dokonały się kolejne, tak, że na początku XVIII wieku w Polsce funkcjonowało 7 kamedulskich eremów. Okoliczności dziejowe sprawiły, że do naszych czasów przetrwały jedynie dwa z nich. Tym bardziej więc ta piękna tradycja skłania, aby 410 lat po założeniu pierwszego eremu w naszej ojczyźnie, przybliżyć polskiemu odbiorcy postać reformatora życia kamedulskiego Pawła Giustinianiego, a tym samym dziedzictwo jego uczniów. Książka o. Jeana Leclercqa choć pisana kilkadziesiąt lat temu posiada jednak pewien szczególny walor, który nadaje jej miano pracy klasycznej, niestarzejącej się, a mianowicie oparta jest w całości na tekstach źródłowych.
Jean Leclercq OSB, Sam na sam z Bogiem. Życie pustelnicze na podstawie doktryny błogosławionego Pawła Giustinianiego, tłum. z j. fr. Elwira Buszewicz, Kraków 2014.
Książka ta jest ważna, gdyż przybliża nas ku eremicie bardzo interesującemu, a zarazem mało znanemu – ku zadziwiającej osobowości, rozwijającej się w nieoczekiwany sposób w Italii Rafaela i Machiavellego, Castiglionego i Michała Anioła Buonarottiego. Paweł Giustiniani został nowicjuszem w Camaldoli w roku 1510. Wstąpił więc do najstarszego z zakonów eremickich, jakie przetrwały w Kościele zachodnim: Camaldoli prowadzi do XI wieku i do św. Romualda.
Bł. Paweł Giustiniani, Pisma. Pochwała życia eremickiego, t. 1, tłum. z j. wł. Eremici Kameduli Góry Koronnej, Jacek Partyka, Kraków 2014.
W niniejszej książce znajdują się najważniejsze teksty bł. Pawła, oddane w współczesnym i przystępnym języku, którymi niemal od pięciuset lat żywi się tradycja eremicka, która za wzorem bł. Pawła podąża za przykładem św. Romualda i św. Benedykta. Oby każdy, kto po nie sięgnie i z miłością skłoni nad nimi głowę, mógł w ciszy eremu własnej duszy usłyszeć „the still unspeaking and unspoken Word” – „słowo jeszcze niemówiące i niewymówione”.
Bł. Paweł Giustiniani, Pisma. Rozważania o modlitwie i o miłości Boga, t. 2, tłum. z j. wł. Eremici Kameduli Góry Koronnej, Jacek Partyka, Kraków 2015.
W istocie ten tom, oprócz dwóch krótkich traktatów o modlitwie, zawiera Myśli codzienne o miłości Boga, które przedstawiają bardzo krótki okres w życiu Giustinianiego, w praktyce zaledwie sześć miesięcy roku 1506. Giustiniani uważał, wychodząc od koncepcji woluntarystycznej pragnienia, by myśleć o miłości Boga, że do tego, by ono rodziło się i było podsycane w sercu, potrzebna jest pomoc w postaci spisywania myśli o miłości względem Boga, ale sam musiał stwierdzić trudność, a czasem nawet jałowość, takiego sposobu postępowania, uwarunkowanego życiem codziennym i zmęczeniem, które nieuchronnie gromadzą się w ciągu dnia. Skutkiem tego jego duchowy dziennik przekazuje również proces rozwoju życia duchowego i osiągania oświecenia.
Bł. Paweł Giustiniani, Pisma. Eremita w służbie Kościoła. Memoriał do Leona X i inne dzieła, t. 3, tłum. z j. wł. Jacek Partyka, Kraków 2016.
Książka stanowi swoisty zbiór zawierający opuscula Pawła Giustinianiego, które, chociaż wydane już kiedyś, teraz zyskują nową siłę oddziaływania w wygodnej i przystępnej postaci, jaką charakteryzuje się ten tom. Jednakże – co warto podkreślić – nie zmniejszyło to troski wydawcy o wierne oddanie myśli i pióra wielkiego Kameduły.
Bł. Paweł Giustiniani, Pisma. Traktaty większe o miłości Bożej, t. 4, tłum. z j. wł. Jacek Partyka, Kraków 2019.
Traktat o Miłości Bożej czyni Giustinianiego dłużnikiem wobec tendencji w humanizmie chrześcijańskim Italii, która z upodobaniem przedstawiała chrześcijaństwo przede wszystkim jako religię miłości. Traktat bł. Pawła powstał pod wpływem doświadczenia mistycznego, jakim został obdarzony ten pobożny eremita. Podczas celebrowania świętego Misterium, 7 sierpnia 1524 r., zyskał oświecenie co do sposobu, w jaki dusza powinna umrzeć dla siebie samej, by żyć jedynie w Bogu. Doświadczenie było tak silne i wyraźne, że błogosławiony sięgnął po pióro jeszcze tego samego dnia i był w stanie w krótkim czasie ukończyć większą część swego traktatu.